«Փնտրածդ գտնելու համար նայելը դեռ քիչ է, պետք է տեսնել ևս մեկ անգամ՝ որտեղ է երջանկությունը»

Երիտասարդ ռեժիսոր ՆՎԵՐ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԸ փորձում է բանաձևել երջանկությունը կինոյի լեզվով: Նրա` «Որտե՞ղ է երջանկությունը» վավերագրական կարճամետրաժ ֆիլմի հերոսները մեր կողքին ապրող մարդիկ են: Իրականության ու երազանքի, մանկության ու կյանքի մայրամուտի ընդհանրությունն ու բախումը ներկայանում են պարզ, առանց ավելորդ զգայականության` փորձարարական լուծումներով:

«Որտե՞ղ է երջանկությունը» ոմանք ընկալում են որպես ռեպորտաժ, ոմանք՝ տեսանյութ, ոմանք կարծում են՝ արել եմ այն, ինչ թույլ են տալիս իմ հնարավորությունները: Իրականում՝ «Որտե՞ղ է երջանկությունը» շրջանցում է կինոյի սկզբունքները՝ թե՛ պատկերային, թե՛ սյուժետային, թե՛ դրամատուրգիական, և ծառայում ինքն իրեն, իր գաղափարին,- ասաց ռեժիսորը:- Միառժամանակ թերահավատորեն էի վերաբերվում աշխատանքիս, մինչև որ մշակութային մի կենտրոնում կազմակերպվեց «Որտե՞ղ է երջանկությունը» և «Ապրելու արվեստը» ֆիլմերիս ցուցադրությունը: Ամենակարևոր գնահատականն այդ օրը ստացա, երբ նկատեցի, որ մարդկանց աչքերին արցունքներ կային: Հանդիսատեսի արձագանքն ու հուզումը ինձ ուժ ու վստահություն տվեցին շարունակելու ու ստեղծելու հաջորդ ֆիլմերը»:

«Որտե՞ղ է երջանկությունըե բոլորովին վերջերս արժանացավ «Ֆրեսկո» արդի արվեստի և հոգևոր ֆիլմերի հինգերորդ միջազգային փառատոնի «Մեր օրերի հերոսը» անվանակարգի գլխավոր մրցանակին: Ռեժիորի կարծիքով՝ «Ֆրեսկոյի» առանձնահատկությունը մոտեցման մեջ է. առաջնությունն այստեղ տրվում է գաղափարական ուղղվածությանը, ուղերձներին, նոր միայն հաշվի են առնվում մասնագիտական որակները: Բացի այդ փառատոնը դուրս է գալիս Երևանից, անցկացվում է վրաններում, վանական համալիրներում:

Մանկությունից դեպի հասուն տարիք ձգվող թելը կարո՞ղ է կտրվել, երջանկության փնտրտուքները չե՞ն հեռացնում մարդուն ինքն իրենից` սրանք ֆիլմից ծնված մտորումներ են: Ռեժիսորը հստակեցնում է. «Ինչպես որ վարպետս՝ Ռուբեն Գևորգյանն է ասում՝ մենք ծնունդով մանկությունից ենք: Մանկության, պատանեկության շրջանը առանցքային դեր ունեն մարդու կյանքի ձևավորման մեջ: Փոքր հասակում ուզում ես արագ մեծանալ, որ հասնես ինչ-որ բանի, բայց մեծանալով միշտ ձգտում ես վերադառնալ դեպի մանկություն: Յուրաքանչյուր մարդ փորձում է ավելի լավը դարձնել իր առօրյան, իր ներաշխարհը, ինչը տանում է ներդաշնակության ինքն իր հետ, շրջապատի, կյանքի հետ, դա է երջանկությունը: Մարդու ձգտումների, քայլերի հիմքում երջանկության հասնելու գաղափարն է, անկախ նրանից՝ գիտակցու՞մ է դա, թե՞ ոչ»:

Ֆիլմի այն դրվագը, երբ տատիկը աղբամանն է փորփրում, հավանաբար, վկայում է չստացված կյանքի մասին, կոտրված երջանկության, թեև պարտադիր չէ աղբամանը փորփրել հասկանալու համար, որ ինչ-որ բան բաց ես թողել: Այս դիտարկումներիս ի պատասխան` զրուցակիցս մեջբերում է ֆիլմում հնչող մտքերը. «Իմ անունը Վազգեն է, ես Արարատից եմ, ես մեր դասարանի ամենալավ ֆուտբոլ խաղացողն էի»... «Ես արդեն չեմ հիշում՝ ինչ էի ուզում դառնալ»… Առաջինը մանկության ձայնն է: Երկրորդը հետադարձ հայացք է` ի՞նչ էր ուզում, և կյաքնքն ուր հասցրեց: Բայց դա չի նշանակում, թե կյանքդ կոտրված է։ ՈՒղղակի կյանքում կտրուկ շրջադարձեր կարող են լինել, մեր պատկերացումներին լրիվ հակառակ, ինչպես տատիկի դեպքում. վստահ եմ, որ մանկության տարիներին նա սիրուն երազանքներ է ունեցել: Ես այդպիսի երանգներ էի ուզում ցույց տալ»:

Ֆիլմի վերջում հնչող տողերն ասես հուշում են, թե որտեղ է երջանկությունը. «Փնտրածդ գտնելու համար նայելը դեռ քիչ է, պետք է տեսնել ևս մեկ անգամ՝ որտեղ է երջանկությունը»:
Նվեր Հովհաննիսյանը հեղինակել է «Անտառապահը», «Որտե՞ղ է երջանկությունը», «Մետամորֆոզ», «Ապրելու արվեստ», «Պակասություն», «Մենք կորցնում ենք կյանքը» ֆիլմերը: Մասնակցել է փառատոների Հայաստանում և արտերկրում (ԱՄՆ, Բրազիլիա, Իտալիա, Գերմանիա, Ռուսաստան, Բուղարիա, Պորտուգալիա): Զբաղվում է լուսանկարչությամբ, գեղանկարչությամբ, սցենարական աշխատանքով, կինոնկարչությամբ, հանդես է գալիս նաև որպես հաղորդավար: Վարել է «Մինորա մշակութային կենտրոնի» կազմակերպված երգի և պարի մրցույթ-փառատոները (2008-2011 թթ.), Վրաստանում անցկացվող «Սուրբ Գեորգի» միջազգային փառատոնը (2011 թ.):

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ
Հ.Գ. Նվեր Հովհաննիսյանի հետ ամբողջական զրույցը՝ «Իրատեսի» հետարձակուրդյան համարում:

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ